Với những đặc điểm nổi bật về kích thước, màu lông, và khả năng sinh sản, gà Tò không chỉ là nguồn thịt ngon miệng mà còn là biểu tượng của sự quý phái và uy nghiêm. Bài viết này sẽ đi sâu vào sự hấp dẫn của giống gà Tò, từ những nét độc đáo trong văn hóa dân gian đến những thách thức trong quá trình chăm sóc và nuôi dưỡng chúng.
Nguồn gốc giống Gà Tò
Gà Tò là gì?
Cho đến thời điểm hiện tại, vẫn chưa có bất kỳ tài liệu lịch sử chính thức nào công bố về nguồn gốc của giống gà Tò. Tuy nhiên, theo những câu chuyện được truyền miệng trong cộng đồng địa phương, có nói rằng gà Tò có thể xuất phát hoặc được đặt tên từ thời kỳ Vua Trần (từ năm 1225 đến năm 1400). Theo truyền thuyết, trong một làng xưa, Đức Tiến Công, con rể của vua, đã được thưởng đôi gà giống do có nhiều công lao. Người chăm sóc gà đã nuôi và nhân giống, sau đó đưa lại cho vua cha. Đây là giống gà với thân hình chắc nịch, tướng cao lớn, thịt thơm ngon đặc biệt, khiến vua rất hài lòng. Vua đã trao thưởng cho làng Tò mười nghìn đấu gạo và từ đó, giống gà Tò (hay còn gọi là gà tiến vua) được biết đến.
Kể từ đó, mỗi năm vào tháng bảy âm lịch, bốn làng trong vùng (Tô Xuyên, Tô Đàm, Tô Hồ, Tô Đê) tổ chức lễ Bá Yết Thành Hoàng, trong đó một chú gà trống Tò to lớn và khỏe mạnh được dâng cúng. Tuy nhiên, đến nay, nghi lễ này không còn được tổ chức và không thấy xuất hiện nữa.
Đặc điểm ngoại hình của Gà Tò
Đặc điểm ngoại hình của Gà Tò
Gà Tò thể hiện dáng vóc lớn cao hơn so với nhiều giống gà khác. Trọng lượng trung bình của con trống dao động từ năm đến ba kilogram, với trọng lượng tối đa có thể đạt bốn kilogram. Còn gà mái thường nặng từ 1,5 đến 2 kilogram. Khi con gà trống trưởng thành, lông thường có màu tía mật, được biết đến là màu cánh gián, tím, do có các mảng lông màu tía mật và màu cánh gián. Ngược lại, lông của con gà mái thường mang màu Cà Cuống và màu củ Đậu hoặc vỏ Lạc.
Gà Tò từ khi mới nở cho đến khi đạt bốn tuần tuổi có trọng lượng khoảng 0,67 kilogram. Trong giai đoạn này, lông chân của gà bắt đầu mọc thưa dần. Đến khi bước vào kỳ sinh sản, lông mọc lại bình thường. Điều đặc biệt là gà Tò có lông ở phần chân, từ bàn chân đến nơi tiếp giáp với đùi, và kẽ chân có màu đỏ tía.
Khả năng sinh sản
Khả năng sinh sản
Gà Tò thường đẻ một lứa từ mười lăm đến mười tám quả trứng, với tổng số khoảng một trăm ba mươi đến một trăm năm mươi trứng mỗi năm. Khác biệt với một số giống gà khác, gà Tò không thường xuyên ấp bóng. Thay vào đó, sau mỗi chu kỳ đẻ, chúng thường nghỉ ngơi từ năm đến bảy ngày trước khi tiếp tục đẻ trứng. Gà mái khi đẻ trứng có trọng lượng khoảng hai phảy năm kilogram, và chu kỳ từ khi ấp nở cho đến khi xuất chuồng thường kéo dài khoảng bảy tháng.
Gà Tò mái, do có lông chân dễ bị ẩm, có thể gặp khó khăn trong quá trình ấp nở trứng, điều này có thể ảnh hưởng đến tỷ lệ nở trứng không cao. Một số quan điểm còn cho rằng, với thể hình quá lớn, gà Tò mái có thể trở nên vụng về khi ấp trứng. Điều này cũng là một trong những nguyên nhân khiến cho gà Tò trở nên hiếm.
Chất lượng thịt của Gà Tò
Gà Tò nổi bật với lượng thịt đồ sộ, thịt được chia thành các thớ nhỏ mang lại hương vị thơm ngon đặc trưng. Thịt của gà Tò không chỉ rất rắn chắc mà còn giữ được độ giòn, không bị dai như một số giống gà khác. Da của chúng có độ giòn và ít mỡ. Chất lượng thịt của gà Tò thường được đánh giá cao với hương vị thơm ngon vượt trội, khi so sánh với gà Đông Tảo, gà Hồ. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, gà Tò vẫn chưa đạt được sự công nhận và chưa xây dựng được thương hiệu trên thị trường.
Giá của Gà Tò
Gà Tò thường được chăm sóc và nuôi dưỡng cho đến khi đạt chất lượng thịt tốt nhất, thường từ 8 đến 12 tháng tuổi. Với mức giá khoảng 250.000 đồng/kg, một con gà Tò nặng từ 3 – 4kg có giá trị gần 1 triệu đồng, làm giảm khả năng mua sắm của nhiều người. Do thời gian nuôi kéo dài, nhiều người chăn nuôi thường chọn các giống gà khác có thời gian nuôi ngắn hơn để phục vụ nhu cầu tiêu dùng hàng ngày. Điều này cũng là một trong những nguyên nhân khiến cho số lượng gà Tò chưa được mở rộng nhanh chóng trên thị trường.
Sự hấp dẫn của giống gà Tò không chỉ nằm ở chất lượng thịt ngon miệng mà còn ở những câu chuyện lâu dài về nguồn gốc và giá trị văn hóa. Đây không chỉ là một loại gia cầm, mà là một phần của di sản quý báu, là niềm tự hào của người dân nơi đây. Chúng ta hy vọng rằng giống gà Tò sẽ tiếp tục được bảo tồn và phát triển, giữ vững tinh thần của nguồn lực động lực bền vững và sáng tạo trong ngành chăn nuôi.